این حقیقت در دو موضع از قرآن کریم به خوبی بیان شده است. اول، سوره مبارکه کافرون که می فرماید: 
«قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ * لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ * وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ * وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ * وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ * لَكُمْ دِينُكُمْ وَ لِيَ دِينِ؛ بگو اى كافران! آنچه را شما مى‏پرستيد من نمى ‏پرستم. و نه شما آنچه را من پرستش مى‏كنم مى ‏پرستيد. و نه من هرگز آنچه را شما پرستش كرده‏ايد مى ‏پرستم. و نه شما آنچه را كه من مى ‏پرستم عبادت مى‏كنيد. (حال كه چنين است) آئين شما براى خودتان و آئين من براى خودم.»(کافرون/6-1)
رهبر انقلاب درباره این سوره مبارکه می فرمایند: 

دولت اسلامی و انقلابی باید مرزبندی روشن و مشخصی با دشمن داشته باشد و بدون رودربایستی و ملاحظه کاری، صراحتاً در برابر دشمن اعلام موضع کند. مرزبندی داشتن با دشمن، فارغ از رابطه داشتن یا نداشتن با او و مسئله ای غیر از آن است. رهبر انقلاب در تبیین این مسئله ضمن تشبیه مرزهای عقیدتی به مرزهای جغرافیایی، می فرمایند: 
«در مرز جغرافیایی شما بین كشور خودتان و كشورهای اطرافتان مرز معین می كنید؛ معنای این مرز این نیست كه شما نمی روید آنجا، آنها نمی‌آیند اینجا؛ معنای این مرز این است كه هر رفت ‌وآمدی منضبط خواهد بود. معلوم باشد كِی می رویم، چه كسی می رود، چه‌جور می رود؛ چه كسی می‌آید، كِی می‌آید، چه‌جور می‌آید، چرا می‌آید؛ مرزبندی در مرزهای جغرافیایی این‌جور است؛ در مرزهای عقیدتی هم همین‌جور است… بنابراین معنای مرزبندی این است كه مشخص باشد ما چه كسی هستیم، شما چه كسی هستید.» (15/12/92)

«بعضی خیال می‌کنند که سوره‌ی مبارکه‌ ی «قل یا ایّها الکافرون» سوره‌ی صلح است، در حالی‌که سوره‌ی جنگ و صف‌بندی و جدا شدن راههاست. امروز، چه بخواهید و چه نخواهید دنیا می‌داند که دو جناح وجود دارد.» (84/8/17)
موضع دوم، آیات مربوط به مرزبندی صریح حضرت ابراهیم(علیه السلام) با دشمنان است: 
«قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْراهِيمَ وَ الَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآؤُا مِنْكُمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنا بِكُمْ وَ بَدا بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةُ وَ الْبَغْضاءُ أَبَداً حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ؛ براى شما تاسى نيكى در زندگى ابراهيم(ع) و كسانى كه با او بودند وجود داشت، هنگامى كه به قوم مشرك خود گفتند: ما از شما و آنچه غير از خدا مى‏پرستيد بيزاريم، ما نسبت به شما كافريم، و ميان ما و شما عداوت و دشمنى هميشگى آشكار شده است، و اين وضع هم چنان ادامه دارد تا به خداى يگانه ايمان بياوريد.»(ممتحنه/4)
رهبر انقلاب در سخنان دیگری پس از بیان این آیه شریفه می فرمایند: 
«معلوم است که موضع ما نسبت به برخی از جهات سیاسی ‌ای که امروز در دنیا وجود دارند یا در منطقه وجود دارند، موضع روشنی است؛ اما این به هیچ وجه به معنای نفی کار دیپلماسیِ سنتیِ متعارف نیست؛ این را توجه داشته باشید. یعنی کار دیپلماسی به جای خودش باید انجام بگیرد، منتها جهت گیری، این جهت گیری است. کما اینکه دشمنان ما هم همین جور عمل می کنند. دشمنان ما هم در عمل دشمنی‌شان را می کنند، اما تعارفات دیپلماسی را هم انجام می دهند. البته ما هم به آن تعارف دیپلماسی گول نمی خوریم؛ می فهمیم پشتش چیست. بنابراین باید به معنا و عمق آرمان‌گرائی توجه شود.»(91/5/16)
از این بیانات به خوبی پیداست که مرزبندی داشتن با دشمن، مسئله ای غیر از رابطه داشتن یا نداشتن با اوست. اسلام به دولت اسلامی این اجازه را داده است که با کفاری که با اسلام دشمنی ندارند رابطه داشته باشد و در مورد دشمن معاند و مستکبر نیز هرچند اصل اساسی در اسلام، عدم هرگونه رابطه سیاسی با دشمن مستکبر است، اما در برخی موارد این اجازه به حکومت اسلامی داده شده است تا بصورت تاکتیکی ویا به دلیل مصالح مهمتر و در برخی موارد خاص، با دشمنان معاند به مذاکره بنشیند؛ اما در هر دو مورد باید مرزبندی های سیاسی کاملاً و صریحاً معلوم باشد تا طرف مقابل، از این رابطه مصلحت آمیز، دچار سوءتفاهم نشود.

در زندگى معنوى هم اگر تو در خوبى خودت غرق شوى و ديگران در زندگى ايمانى و تقوايى و در يقين و رضا و قرب تو سهمى نگيرند و زندگى آنها در زندگى تو شكل نگيرد حتماً تو در غربت و تنهايى خودت محاصره خواهى شد و از دست خواهى رفت.
مثل اينكه هر تاجر يهودى سعى مى‏كرد كه شاگرد خودش را تا حدى مسلط بار بياورد و رموز و فنون را به او بياموزد و چيزى نمى‏گذشت كه بازار مسلمين مسخر همين يهوديان تازه پا مى‏شد كه در زندگى آنها زندگى ديگران شكل گرفته بود و از خوبى آنها ديگران هم به نوايى رسيده بودند، امّا تاجر سلطان شاگردانش را عقب نگه مى‏داشت كه رقيب آينده‏اش نشوند و كنار مى‏گذاشت كه از دستش بيرون نروند و در نتيجه اين تاجر سلطان از دو طرف محاصره مى‏شد؛ از خارج در برابر رقيب‏هاى يهودى و از داخل در برابر كارشكنى شاگردش كه مى‏فهميد استاد كم او مى‏گذارد و زياد بارش مى‏كند. 

و اين بود كه زندگى بهتر مادى و يا معنوى را كسى مى‏بُرد كه توليدى كرده بود و در تنهايى و غربت و در اقليت خود، رمز تكثير و زايندگى و سازندگى را يافته بود.

استاد صفایی حائری 

  آيه سبز  ص ۷۵

   حسن خدادی/ امروزه در پنداشت همگانی، رمز پیروزی ملت‌ها و حکومت‌ها در سبک رهبری آنهاست. بر اساس این، در چنین شرایطی هدایت نیروها در جهت اهداف و آرمان ملت و امت، همسو کردن هدف‌های فردی آنان با هدف‌های دینی و ملی، تفهیم و تفهم متقابل و ایجاد انگیزه تنها از طریق رهبری در اعمال مدیریت امکان‌پذیر است. به عبارت دیگر، در یک جمله می‌توان گفت، شرایط و ملاحظات مزبور سبک رهبری را در راهبری انقلاب به کلیه ارکان نظام دیکته می‌کند.‌ به زعم ما، میان رهبری و مدیریت تمایز مهمی وجود دارد؛ رهبری ماهیتاً مفهومی وسیع‌تر و متفاوت‌تر از مدیریت دارد؛ چرا که امری معنوی، الهی و تعهدی است و نقش الهی و انسانی دارد. به عبارت روشن‌تر، رهبری نیازهای معنوی و انسانی یک امت و ملت را برمی‌آورد؛ ولی مدیریت ابزارهای مادی و تکنیکی افزایش تولید و رفع نیازهای مصرفی انسان‌ها را در کشور شامل می‌شود.

رهبری این توان و برجستگی ویژه‌ را دارد که هماهنگی لازم را ایجاد ‌کند، مشکلات پیش آمده را از سر راه بر‌دارد و ضعف‌ها را تقلیل و قوت‌ها را افزایش دهد. به طور خلاصه می‌توان چنین برداشت کرد که رهبری بسیار متفاوت از مدیریت است؛ زیرا رهبری افزون بر اینکه می‌تواند نظام تمایلات عمومی، نظام اندیشه و بالاخره نظام رفتار عینی مجموعه انسانی را به صورت منسجم و هماهنگ به منظور تحقق اهداف ملی هدایت کند، منصبی الهی است. در یک جمله باید گفت، رهبری، ایمان و تخصص را در خارج از ذهن با یکدیگر در‌آمیخته، به آن نمود عینی می‌بخشد.

انواع الگوهای رهبری

رهبری یکی از مفاهیم بنیادین اداره جامعه بوده و با تحولات اجتماعی همراه است؛ زیرا نظم و اداره هر جامعه و تحقق و پیگیری اهداف و آرمان‌های یک ملت و امت بر مبنای آن بنا نهاده شده است. بدون رهبری پیش بردن اهداف اجتماعی و رسیدن به نتیجه مطلوب یا ممکن نبوده یا بسیار دشوار خواهد بود؛ از این‌رو شناسایی و بررسی انواع سبک‌های رهبری از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار است. در علم مدرن انواع سبک‌های رهبری عبارتند از: رهبری کاریزماتیک، رهبری تحول‌آفرین، رهبری استراتژیک، رهبری فرهمند، رهبری اثربخش و رهبری خدمتگزار.

رهبری تحول‌آفرین

رهبری تحول‌آفرین فرایند نفوذ آگاهانه در افراد یا گروه‌ها برای ایجاد تغییر و تحول ناپیوسته در وضع موجود یا کارکردهای سازمان به مثابه یک کل است. رهبران تحول‌آفرین از طریق گفتار و کردارشان کل جامعه را متحول می‌کنند و نفوذ زیادی روی پیروان‌شان دارند. رهبری فکری تحول‌برانگیز، در ایجاد رویکرد عملی قیام و خیزش علیه نظام سلطه، یکی از کلیدی‌ترین نقش‌ها را ایفا کرده است. در زمانی که نظام سلطه جهانی، سیطره فکری ـ فرهنگی و سیاسی ـ اقتصادی خود را بر جهان گسترده و تحمیل کرده و تمامی مکاتب جهانی در مقابل نظام سلطه استکباری به زانو درآمده‌اند، امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) توانست با راهبردهای عملی و با راهبری اسلام اصیل و همچنین تغییر نگرش نسبت به اسلام، انسان و جامعه، هم در بعد نظری و هم در بعد عملی، نظام سلطه را با چالش‌های اساسی روبه‌رو کند.

یکی از موارد مهم اندیشه سیاسی امام خامنه‌ای اصول بینشی ایشان است که از مؤلفه‌های تحول‌برانگیز و انقلاب‌ساز به شمار می‌آیند. آیا مبانی بینشی اسلام در برانگیختن فرد یا جامعه مسلمان برای «اصلاح» و یا رویارویی با کاستی‌ها، ستم‌ها، تبعیض‌ها و ایجاد روحیه انقلابی و تحول‌گرا تأثیرگذار بوده است؟ بررسی دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب نشان‌دهنده تأثیرگذاری اصول و مبانی بینشی در شکل‌گیری تمامی تحولات است. نگرش به اسلام، انسان و جامعه، تعیین‌کننده راهبردهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نظام اسلامی است و عوامل بینشی از متغیرهای بسیار مهم و تعیین‌کننده در خیزش مسلمین علیه نظام سلطه به شمار می‌آیند

یکی از ویژگی های مهم کارگزاران در حکومت اسلامی، «مردمی بودن» است. مقصود از «مردمی بودن» در دو مرحله است

 «از جنس مردم بودن پیش از مسئولیت»

، «ارتباط نزدیک و متواضعانه با مردم، پس از قبول مسئولیت». 

۱قرآن کریم در آیات متعددی پیامبران را رهبرانی جنس مردم معرفی می کند که از میان مردم زمان خودشان به پیامبری مبعوث شده اند:

«كَما أَرْسَلْنا فِيكُمْ رَسُولاً مِنْكُمْ؛ همانگونه كه رسولى در ميان شما از جنس خودتان فرستاديم.» (بقره: 151)

«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ؛ خداوند بر مؤمنان منت گذارد (نعمت بزرگى بخشيد) هنگامى كه در ميان آنها پيامبرى از جنس خودشان برانگيخت.» (آل عمران: 164)
تعابیر «مِنْهُمْ»، «مِنْكُمْ»، «مِنْ أَنْفُسِهِمْ» و «مِنْ أَنْفُسِكُمْ» در این آیات و آیات مشابه دیگر، نشان می دهند که خداوند همواره برای مردم جامعه، رهبرانی مردمی و از جنس مردم برانگیخته است. رهبرانی که تا پیش از انتصابشان به مقام نبوت، در میان مردم عادی زندگی می کردند و در نتیجه از مشکلات آنان نیز آگاهی داشتند. 
مدیران ارشد جامعه اسلامی باید افرادی باشند که پیش از مسئولیت شان در میان مردم زندگی کرده باشند و با مشکلاتی که اکثریت مردم با آنها مواجهند، آشنا باشند. مدیرانی که پیش از مسئولیتشان، دور از مزدم زندگی کرده و از مشکلات مردم اطلاع درستی نداشته باشند، قطعاً در زمان مسئولیت نیز اولویت ها را به درستی تشخیص نداده و برنامه ریزی های غلطی برای مردم خواهند کرد. 
۲ ارتباط نزدیک با مردم پس از قبول مسئولیت 

کارگزاران حکومت اسلامی باید پس از قبول مسئولیت نیز از مردم فاصله نگیرند و دائماً با آنان ارتباط نزدیک داشته باشند. ارتباط مستقیم پیامبر اسلام(ص) با مردم آنقدر زیاد بود و ایشان آنقدر پای سخن مردم می نشست که این رفتار ایشان موجب تمسخر و سرزنش منافقین شد:

«وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ يُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ؛ و از آنان(منافقان) كسانى هستند كه پيامبر را آزار مى‏دهند و مى‏گويند: او (سراپا) گوش است (و حرف هركس را که با او سخن می گوید، مى‏پذيرد)! بگو: او گوش خوبى براى شماست، خدا را (در همه گفتارش) تصديق مى‏كند و به مؤمنان اعتماد مى‏ورزد و براى كسانى از شما كه ايمان آورده‏اند رحمت است .»(توبه/61)
امام امیرالمؤمنین (ع) در نامه معروفشان به جناب مالک اشتر می فرمایند:

«براى كسانى كه به تو نياز دارند وقتى مقرر كن كه شخصاً به نياز آنها رسيدگى كنى و مجلسى عمومى و همگانى براى آنها تشكيل ده؛ در آن مجلس براى خدايى كه تو را آفريده است تواضع كن و لشكريان و معاونانت اعم از پاسداران و نيروى انتظامى را از آنها دور ساز تا هر كس بخواهد بتواند با صراحت و بدون ترس و لكنت زبان، سخن خود را با تو بگويد.» (نهج البلاغه؛ نامه53)

دوری از مردم، عواقب جبران ناپذیری برای جامعه اسلامی به دنبال خواهد داشت. مهمترین آنها، تغییر اولویت ها و عدم آگاهی از مشکلات واقعی مردم است. امیرالمؤمنین (ع) در بخش دیگری از نامه به مالک اشتر، دوری زمامداران از مردم را موجب تغییر اولویت های آنان در رسیدگی به مشکلات مردم می دانند:

«و اما بعد (از اين دستور) هيچ‏گاه خود را در زمانى طولانى از مردم پنهان مدار، زيرا پنهان ماندن زمامداران از چشم مردم موجب نوعى كم‏اطلاعى نسبت به امور (مردم و كشور) مى‏شود و آنها را از آنچه نسبت به آن پنهان مانده‏اند بى‏خبر مى‏سازد؛ در نتيجه مسائل بزرگ نزد آنان كوچك و امور كوچك در نظر آنها بزرگ مى‏شود؛ كار خوب، زشت جلوه مى‏كند و كار زشت، خوب؛ و حقّ و باطل با يكديگر آميخته مى‏شود.» (نهج البلاغه؛ نامه53)

​