در دو دهه گذشته روغن زیتون در سفرههای سالم جایگاه ویژهای یافته است خصوصاً در میان افرادی که مایلند سطح کلسترول خوب خونشان را افزایش دهند و از سلامت قلبشان محافظت کنند. اما افرادی هم هستند که به آنچه مصرف میکنند توجه میکنند.
روغن زیتون نیز مانند سایر روغنهای گیاهی صد درصد چربی است اما چربی خوب! بخش زیادی از این جذابیت و معروف بودن روغن زیتون مربوط به پژوهشهایی است که درباره رژیم غذایی مدیترانهای انجام شده است و همانطور که میدانید روغن زیتون عنصری کلیدی در این نوع آشپزی است. بازاریابی هوشمندانه نیز در این میان نقش مهمی بازی میکند. صنعت تولید روغن زیتون را پژوهشهای بسیاری حمایت میکند و صنعتگران این حوزه با تأمین نظر پژوهشگران و متخصصان تغذیه سعی میکنند ماهرانه تولیداتشان را به سوی ذائقه مشتری سوق دهند.
روغن زیتون اغلب اوقات توصیه میشود زیرا سرشار از چربی اشباعشده است. برای بسیاری از افرادی که به دنبال سلامتی هستند، هیچکدام از روغنها با روغن زیتون قابل مقایسه نیستند. برای اینگونه افراد و نیز برای بیشتر متخصصان، ویژگیهای دیگر روغن زیتون است که در کنار اثرش بر کلسترول خون، آن را بر سایر روغنها برتری میدهد؛ یکی از این نکات میزان ترکیبات پلی فنل است که در روغن زیتون وجود دارد. بیایید نگاهی دقیقتر به داستان روغن زیتون بیندازیم.
چرا روغن زیتون تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته است؟ پژوهشها درباره روغن زیتون چه میگویند؟
روغن زیتون از عصر برنز در منطقه مدیترانه روغن پایه خوراکی بود. پس سه هزار سال پیش یا بیش از این قدمت دارد. در سال 1958 پژوهشی معروف بر روی اثرات روغن زیتون انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف چربیهای اشباع باعث کاهش میزان کلسترول بد خون و در نتیجه کاهش میزان بیماریهای قلبی میشود. (این مطالعه شامل زنان نمیشد) در این پژوهش که هفت کشور منطقه مدیترانه بررسی و مقایسه شدند نشان داد که یونان، کمترین میزان بیماری قلبی را دارد زیرا نسبتاً اغلب مردم مصرفکننده روغن زیتون بودند.
در کنار اثر روغن زیتون بر میزان کلسترول خون، از طرق دیگر باعث کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی میشود. مثلاً برخی از پژوهشها نشان میدهد که روغن زیتون به کاهش فشارخون کمک میکند (فشارخون مینیمم) و نیز سبب کاهش تمایل خون به لختگی میشود که باز هم میزان خطر حملات قلبی را کاهش میدهد
در نظر داشته باشید یونانیان کارهای دیگری نیز میکنند که باعث کاهش میزان بیماریهای قلبی در آنها میشود. یعنی در کنار مصرف روغن زیتون، مردم رژیم غذایی سرشار از گیاهان دارند و میزان متوسطی از ماهی و میزان بسیار اندکی گوشت میخورند در حالی که فعالیت فیزیکی آنها نسبتاً زیاد است، پس تشخیص نقش و اهمیت روغن زیتون تا حد زیادی دشوار است. به علاوه در ژاپن که اصلاً روغن زیتون مصرف نمیکنند، میزان بیماریهای قلبی بسیار اندک است.
همچنین بسیاری از مطالعات بعدی بر روی رژیمهای غذایی سنتی در کشورهای مدیترانه نشان داند که مصرف روغن زیتون، روغن پایه است و برای بیماریهای قلبی مفید بوده و میزان مرگ و میر را کاهش میدهد.
پس چه روغنی میزان سطح کلسترول بد (ال دی ال) را افزایش میدهد؟
پژوهشهای بسیاری شامل مطالعاتی بر روی حیوانات و پژوهشهای نسبتاً کوتاه مدت وجود دارد که بر روی رابطه میان چربیها و میزان کلسترول خون کار کردهاند. روشن است که غذاهایی با میزان چربیهای اشباعنشده باعث کاهش (ال دی ال) کلسترول بد میشود هنگامی که آنها را جایگزین غذاهایی با میزان چربیهای اشباع (مانند کره) کنند. به همین دلیل است که انجمن بیماریهای قلب و عروق آمریکا بر گنجاندن چربیهای اشباعنشده در رژیم غذایی سالم و مفید برای قلب تأکید میکند هرچند میزان چربیهای اشباع هم توصیه میشود. بنابراین اگر دغدغه شما این است که میزان سطح کلسترول خوب خون را افزایش دهید، روغن زیتون توصیه میشود.
سایر فواید بالقوه روغن زیتون چیست؟
روغن زیتون حاوی پلی فنل، (گروه بزرگی از ترکیباتی هستند که در بسیاری از غذاهای گیاهی وجود دارد و فواید بسیاری دارد) باید در نظر داشت که گرما دیدن روغن زیتون باعث میشود بخشی از این ترکیبات از بین بروند.
در کنار اثر روغن زیتون بر میزان کلسترول خون، از طرق دیگر باعث کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی میشود. مثلاً برخی از پژوهشها نشان میدهد که روغن زیتون به کاهش فشارخون کمک میکند (فشارخون مینیمم) و نیز سبب کاهش تمایل خون به لختگی میشود که باز هم میزان خطر حملات قلبی را کاهش میدهد.
در پژوهشی تجربی در سال 2011 که در مجله عصبشناسی منتشر شد مشخص شد سالمندانی که بیشتر از روغن زیتون استفاده میکنند کمتر در معرض خطر حملات قلبی هستند نسبت به افرادی که بهندرت از این روغن استفاده میکنند.
همچنین در مطالعهای در سال 2015 روشن شد که روغن زیتون میزان فشارخون را کاهش میدهد.
پژوهشی در سال 2017 نشان داد که روغن زیتون فوقالعاده تصفیهشده اچ دی ال را افزایش نمیدهد.
چربی اشباعنشده ممکن است به افراد مبتلا به دیابت نوع دو یا کنترل میزان قند خون افرادی که در مرحله پیش دیابت قرار دارند کمک کند. به همین دلیل انجمن دیابت آمریکا پیروی از رژیم غذایی مدیترانهای را توصیه میکنند. همچنین مطالعات نشان میدهند که مصرف روغن زیتون با کاهش میزان متوسط خطر افزایش بیماری دیابت مرتبط است.
مترجم: دکتر سمیه جولائی _ بخش تغذیه و آشپزی تبیان
موقعیتهای استرسزای زندگی موجب افزایش سطوح کورتیزول میشوند. کورتیزول موجب تمایل بیشتر به خوردن میشود و این تمایل در زنان به مواد غذایی کربوهیدراتی به ویژه مواد قندی بیشتر است.
علاوه بر این، کورتیزول باعث فعالسازی آنزیمی در سلولهای چربی میشود (آنزیمی که هورمون کورتیزون را به کورتیزول تبدیل میکند). از آنجایی که چربی دور اندامهای حیاتی بدن (مانند دور شکم) مقدار بیشتری از این آنزیم در مقایسه با بافت چربی زیرجلدی (چربی اطراف ران و باسن) دارند، استرس باعث میشود زنان مقدار بیشتری چربی در اطراف شکم داشته باشند.
بنابراین، استرس موجب میشود چربی بیشتری در اطراف اندامهای حیاتی بدن تجمع یابد و باعث چاقی سیبی شکل شود. محققان دریافتهاند که چربیهای شکمی با خطر بیشتر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت نوع 2 در ارتباط هستند؛ زیرا بیش از 4 برابر گیرندههای هورمون کورتیزول بیشتری در این نوع سلولهای چربی وجود دارد.
وقتی صبحت از خوراکیهای ضد استرس میشود، منظور آنهایی هستند که واقعاً احساس آرامش ایجاد میکنند. در زیر به چند نوع از خوراکیهای کاهشدهنده استرس اشاره میشود:
مارچوبه:
ساقههای باریک مارچوبه سرشار از فولات هستند که برای سرحال نگه داشتن بدن ضروری است. میتوان مارچوبه را کبابی و سپس به سالاد اضافه کرد. همچنین میتوان مارچوبه را آبپز و مصرف نمود.
آووکادو:
مصرف آووکادو بدن را در برابر استرس مقاوم میکند. آووکادو سرشار از مادهای به نام گلوتاتیون است که موجب کاهش جذب رودهای انواع خاصی از چربیهای ایجادکننده آسیب اکسیداتیو میشود.
گردو محتوی آلفا لینولنیک اسید (یک نوع اسید چرب امگا سه) و سایر پلی فنول ها میباشد که بدن را در برابر از دست دادن حافظه محافظت میکند. این اثر در افزایش و بهبود حال و حوصله و کاهش استرس افراد نقش زیادی دارد
علاوه بر این، آووکادو نسبت به سایر میوهها مقدار بیشتری لوتئین، بتاکاروتن، ویتامین E، و فولات دارد. یکچهارم آووکادو مقداری فراوانی ویتامینهای گروه ب دارد. در اصل آووکادو یک نوع میوه است ولی میتوان آن را در رده چربیها نیز در نظر گرفت. بنابراین باید به تعداد واحدهای مصرفی آووکادو نیز توجه ویژهای داشت. میتوان تکههای باریک آووکادو را به ساندویچ اضافه کرد.
انواع توتها:
بلوبری یکی از انواع میوههایی است که بیشترین مقدار آنتیاکسیدانها معروف به آنتوسیانین ها را دارد. مصرف آنتوسیانین با منافع زیادی برای سلامتی ارتباط دارد. همه توتها از جمله توت فرنگی، تمشک و تمشک سیاه سرشار از ویتامین C هستند که در مبارزه با استرس نقش مهمی ایفا میکند. محققان به این نتیجه رسیدهاند که در افراد مصرفکننده ویتامین C، فشارخون و سطوح کورتیزول پایینتر است.
بادام هندی:
مغزها میان وعدههای بسیار عالی هستند، زیرا جلوی بیش خواری را میگیرند. برای افرادی که تمایل به کاهش وزن دارند، مغزها منبع بسیار خوبی از پروتئین و چربی است. بادام هندی منبع خیلی خوب “روی” میباشد. سطوح پایین “روی” هم با استرس و اضطراب و هم افسردگی مرتبط است.
چای بابونه:
چای بابونه یکی از پر مصرفترین آرامشدهندههای قبل خواب است. مطالعات نشان داده است که مصرف بابونه منجر به کاهش علائم اضطراب میشود.. اکثر مردم ترجیح میدهند بابونه را به صورت چای مصرف کنند. شواهد نشان دادهاند که بابونه علاوه بر تمدد اعصاب میتواند باعث بهبود خواب شود. کافی است به یک کتری در حال جوش آب حدود 1 تا 2 قاشق غذاخوری بابونه خشک شده اضافه کنید و آن را به مدت 10 دقیقه دم کنید.
شکلات:
در کنار مقدار زیاد آنتیاکسیدانهای موجود در شکلات، که موجب تبدیل شکلات به یکی از بهترین محافظتکنندههای سلامتی قلبی میشود، مصرف شکلات به استرس و آرامش هم ربط دارد. مطالعهای نشان داده است با افزایش علائم افسردگی هم مردان و هم زنان تمایل بیشتری به مصرف شکلات دارند. البته، شواهدی وجود دارد که مصرف شکات تیره باعث کاهش فشارخون میشود که احساس آرامش ایجاد میکند. شکلات تیره محتوی پلی فنول ها و فلاوونوئیدهای زیادی است.
سیر:
همه توتها از جمله توت فرنگی، تمشک و تمشک سیاه سرشار از ویتامین C هستند که در مبارزه با استرس نقش مهمی ایفا میکند. محققان به این نتیجه رسیدهاند که در افراد مصرفکننده ویتامین C، فشارخون و سطوح کورتیزول پایینتر است
مانند بسیاری از گیاهان، سیر نیز محتوی مقداری زیادی آنتیاکسیدان است. آنتیاکسیدانها رادیکالهای آزاد را (موادی که موجب ُآسیب به سلولها، بیماری و پیری میشوند) کاهش میدهند و به پیشگیری از بسیاری از آسیبهای وارده به سلولهای بدن در طول زمان جلوگیری میکنند. در میان ترکیبات موجود در سیر، آلیسین نقش مهمی در مبارزه با بیماریهای قلبی، سرطان و حتی سرماخوردگی دارد.
چای سبز:
درحالیکه چای سبز محتوی کافئین است، آمینواسیدی به نام theaninie دارد. چای سبز علاوه بر محافظت در برابر بسیاری از انواع سرطانها، باعث افزایش و بهبود عملکرد ذهنی نیز میشود.
بلغور جوی دوسر:
بلغور جوی دو سر یک کربوهیدرات پیچیده است که منجر به ترشح مادهای به نام سروتونین در مغز میشود که احساس آرامش در بدن به وجود میآورد. سروتونین نه تنها ویژگیهای آنتیاکسیدانی دارد بلکه میتواند احساس خوبی در بدن به وجود آورد که موجب غلبه بر استرس میشود. مطالعات نشان دادهاند که کودکانی که هر روز در وعده صبحانه خود بلغور جوی دو سر میخورند، در طول روز تمرکز حواس بیشتری دارند.
گردو:
گردو محتوی آلفا لینولنیک اسید (یک نوع اسید چرب امگا سه) و سایر پلی فنول ها میباشد که بدن را در برابر از دست دادن حافظه محافظت میکند. این اثر در افزایش و بهبود حال و حوصله و کاهش استرس افراد نقش زیادی دارد.
منبع: زندگی آنلاین - معصومه حاجی زاده اوغاز، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
➖ براساس جدیدترین پژوهشها مغز آقایان درساعت 10 صبح و 7 بعد از ظهر بسیار فعال است، اما در حدود ساعت 2 بعد از ظهر با افت شدیدی مواجه میشود.
کارشناسان امیدوار هستند از این یافتهها برای کمک به درمان افراد مبتلا به مشکلات خواب و افسردگی استفاده کنند.
➖ بسیاری از مردان شاغل پس از صرف ناهار و در زمان بعد از ظهر دچار احساس افسردگی، خستگی و کسالت میشوند، بازده کاری آنها افت پیدا کرده و اغلب دچار بیانگیزگی موقت و خواب آلودگی میشوند.
➖ کارشناسان در این تحقیق با بررسی اسکن مغزی داوطلبان مرد در ساعتهای مختلف روز دریافتند فعالیت منطقه پوتامن مغزی که با بخش پاداش دهی در ارتباط است در ساعات بعد از ظهر افت عملکردی پیدا میکند.
بر این اساس کارشناسان به آقایان توصیه میکنند برای جلوگیری از افت توان جسمی و عملکرد ذهنی در ساعات بعداز ظهر، در وعده غذایی ناهار مواد غذایی تازه و سالم حاوی میوه و سبزیجات، پروتئین کم چرب، لبنیات، حبوبات و غلات مصرف کنند.
➖ همچنین بعد از یک الی دو ساعت از مصرف ناهار از نوشیدنیهایی، چون چای یا قهوه استفاده کنند که باعث افزایش تمرکز ذهنی آنها میشود.
خوردن شکلات تلخ و دانههای آجیل نیز میتواند سبب رفع احساس خستگی و کسالت شود و در نهایت جویدن آدامس بدون شکر برای مدت زمان 15 دقیقه سبب رفع حالت خواب آلودگی در افراد میشود.
➖ از جمله دیگر راهکارهای برطرف کردن احساس خواب آلودگی در آقایان در ساعات بعد ازظهر قدم زدن با فاصله نیم ساعت از صرف غذا به مدت یک ربع است، همچنین انجام ورزشهای کششی و هوازی ساده نیز میتواند باعث بهبود گردش خون و جلوگیری از خواب آلودگی شود.
➖ قراردادن گل و گیاهان معطر از جمله سبزی رزماری در محل کار و استشمام رایحه آن میتواند باعث افزایش قدرت عملکرد ذهنی شود، رز ماری مانند یک داروی مکمل از بروز مشکلاتی، چون آلزایمر و افت توان حافظه نیز در افراد جلوگیری میکند.
با انجام این راهکارها آقایان میتوانند در تمام طول ساعات روز از توانایی بالای ذهنی خود درانجام کارها استفاده کنند.
? #چگونه_آسودهتر_زندگی_کنیم؟
⭕️ آیا اسلام با راحتی انسان مخالف است؟
⭕️ اولین تکلیف مادر، مدیریت راحتطلبیِ کودک است
⭕️ کسی که اسیر شهوت میشود، قبلاً در برابر راحتطلبی خود تسلیم شده
⭕️ بسیاری از گنهکارها مشکل اعتقادی ندارند، مشکلشان راحتطلبی است!
__________________
#استاد_پناهیان:
?شاید اولین و مهمترین خواستۀ غریزی انسان #راحتطلبی باشد. لذتجویی و پرداختن به انواع شهوات(شهوت مال و مقام) همه در مراتب بعدی هستند.
?راحتی اولین درخواست طبیعی انسان است. اگر کسی بتواند تکلیف خودش را-بهویژه در دوران کودکی، نوجوانی و آغاز جوانی- با راحتی و راحتطلبی مشخص کند، تکلیف او با انواع شهوات هم مشخص خواهد شد.
?اگر راحتطلبی خودت را مدیریت کنی، شهوترانیِ تو هم مدیریت خواهد شد. کسی که اسیر شهوت میشود، قبلاً در برابر راحتطلبی، مشکلات ذهنی خودش را حل نکرده و موضع صحیحی نسبت به آن نگرفته است.
?البته راحتطلبی بهسادگی قابل کنترل و مدیریتکردن نیست. بسیاری از افراد-حتی کسانی که علنی گناه میکنند- مشکل اعتقادی ندارند؛ یعنی هم به خدا معتقدند و هم به معاد. پس چرا اینقدر مرتکب گناه میشوند؟ چون از عهدۀ خودشان برنمیآیند و نمیتوانند راحتطلبی خود را مدیریت کنند.
?دینداری فقط به اعتقادات نیست! در برخی مدارس مذهبی، مدام اعتقادات نوجوان را تقویت میکنند اما با راحتطلبی او کاری ندارند و او را در برخورد با راحتطلبی، قدرتمند نمیکنند! میدانید نتیجهاش چقدر شوم خواهد شد؟ او تبدیل به انسان مؤمنی میشود که ایمان و دین خود را در خدمت توجیه راحتطلبی خودش قرار میدهد. چنین کسی از آدمهای چاقوکش هم خطرناکتر است! از بین چنین افرادی، بدترین دشمنان دین در میآیند!
?مادر باید بداند که اولین تکلیفش، مدیریت راحتطلبیِ کودک است. گاهی اوقات مادران محترم، از سرِ مهربانی و دلسوزی، بچهها را راحتطلب بار میآورند و بعداً دیگر نمیتوانند این بچۀ راحتطلب را جمع کنند.
?معمولاً خانوادهها وقتی یکمقدار امکانات پیدا میکنند، به راحتطلبی بچهها میدان میدهند. و بچهای که راحتطلب بار بیاید، حتی اگر انسان مذهبی و مؤمنی هم بشود، هیچوقت به اوج معنویت نخواهد رسید. و اگر هم درس بخواند، هیچوقت دانشمند نخواهد شد.
?میدانید چرا زندگی ما خراب شده است؟ چون به راحتطلبی تن دادهایم و بلد نیستیم راحتی را چطور بهدست بیاوریم؟ مشکل اینجاست که ما نمیتوانیم راحتطلبی خودمان را مدیریت کنیم، لذا مدام ناراحتتر میشویم.
?مثلاً کسی که نگاه حرام میکند، میخواهد لذت ببرد، درحالیکه اگر میخواهد بیشتر لذت ببرد، اتفاقاً نباید لذت حرام کند، در این صورت، لذت حلالش کاهش پیدا میکند، و چون سهم لذتش را کامل نبرده، اذیت میشود. و برای رفع این ناراحتی، راههای حرامتر برای لذتبردن را دنبال میکند و باز هم بیشتر اذیت میشود. یعنی دومینویی شروع میشود که هرچه جلوتر میرود اعصابش بیشتر خُرد میشود. آیا ما در تبلیغ حجاب، ربط حجاب را با اعصابخُردی آدمها و آسودهتر زندگی کردن توضیح میدهیم؟!
?حالا اگر بخواهیم به راحتی برسیم؛ باید چهکار کنیم؟ از امام صادق(ع) پرسیدند: راه رسیدن به راحتی چیست؟ فرمود: در مخالفت با هوای نفس است(أَیْنَ طَرِیقُ الرَّاحَةِ ؛ تحف العقول/ص370) اگر با هوای نفست مخالفت کنی، راحتتر زندگی میکنی. مخالفت هوی در مقابل مخالفت با خدا است. متابعت از هوی هم در مقابل متابعت از خدا است. آدم با یک ذره گذشتن از راحتی، کرور کرور به خدا نزدیک میشود.
?البته ما باید راحتطلبی خودمان را مدیریت کنیم، نه اینکه آن را نابود کنیم! آرامش و راحتی گمشدۀ امروز بشر است، همین بشری که راحتطلبی بدبختش کرده است! این انسان، هم راحتطلب است و هم راحتیهایش را از دست داده، چون نمیداند چطور باید به راحتی برسد.
?آیا انسان اصلاً باید بهدنبال راحتی باشد یا نه؟ آیا اسلام میگوید «دنبال راحتی نباشید!» در پاسخ باید گفت: یک راحتی مذموم داریم، و یک راحتی ممدوح. راحتی ممدوح بیشتر راحتیِ روحی و فکری است. راحتی مذموم هم بیشتر-نه مطلق- راحتی جسمی و راحتیهای نابجایی است که نتیجهاش بدبختی است. اسلام نهتنها با راحتی مخالفت ندارد، بلکه برای رسیدن به راحتی، راه نشان میدهد. چون اگر میخواهی رشد کنی، باید آسودهتر زندگی کنی. و چون، خیلی از سختیها، ما را بیدین میکنند!
?اصلاً آدم باید دنبال راحتی باشد تا بهتر بتواند به بندگی خدا بپردازد. فلسفۀ راحتیِ ممدوح و خوب، همین است. در روایت هست که خدا از هرکسی خوشش نیاید، اینقدر گرفتارش میکند که وقت نکند به ذکر و مناجات بپردازد(أَمْلَأْ قَلْبَكَ شُغُلًا بِالدُّنْيَا؛ کافی/2/83)
#حسینیه_حقشناس-96.6.31
جالب است بدانید در جهان بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاه دارویی به ثبت رسیده است که ۲۵۰۰ گونه از آن، از گیاهان بومی ایران است، یکی از این گیاهان با ارزش بادرنجبویه است.
بادرنجبویه و دم نوش آن به عنوان چای امام علی(ع) معروف گشته و حضرت آن را به عنوان چای مصرف می كردند.
طرز تهیه چای بادرنجبویه
یك قاشق غذاخوری بادرنجبویه را در قوری ریخته و به آن آب جوش اضافه كنید و بگذارید به مدت ۱۵ دقیقه دم بكشد. دمنوش به دست آمده را هم به تنهایی و هم با مقدار كمی نبات یا عسل نوش جان بفرمایید.