پدیده های سیاسی، به طرق مختلف، قابل مقایسه اند از این رو، روش های متعددی برای مقایسه پدیدهای سیاسی در علم روش شناسی،ابداع و به کار گرفته شده اند…الگوی مقایسه ای متناظر بر چهار شاخص مبانی و اصول،اهداف(آرمان ها)،فرایند و اجزا و دستاوردها استوار است.

3- فرایندها و اجزای انقلاب اسلامی با سایر انقلاب های بزرگ دنیا متفاوت بوده است از این رو،حادثه تلخ سینما رکس آبادان در مقابل حادثه زندان باستیل فرانسه از شباهت هایقابل کمتر و تفاوت های بیشتر برخوردار است.در ایران دولت موقت بازرگان یکی از مراحل انتقال قدرت از رژیم قدیم به جدید بوده اما در روسیه، حکومت موقت را کرنسکی برپاساخت.در ایران تظاهرات میلیونی و در چین راهپیمایی طولانی رژیم پیشین را ساقط کرد.

4- مقایسه دستاوردهای سیاسی،اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی و نظامی، بخش مهمی از الگوی متناظر را تشکیل می دهد.در همه انقلاب های جهان، رژیم های سلطنتی و دیکتاتوری جای خود را به جمهوری داده اند اما جمهوری در ایران بر دین بنا شد و در روسیه و فرانسه و الجزایر مفهومی سکولاریستی و غیردینی پیدا کرد.جمهوری در ایران یک جمهوری همگانی است و در روسیه کارگران اهمیت بیشتری پیدا کردند و …

مؤلفه های مقایسه در الگوی متناظر انقلاب های جهان بر وجوه تفاوت مبتنی است اما این الگو در مقایسه انقلاب ایران و جنبش بحرین به دلیل هم جنس بودن آن بر شباهت ها گرایش بیشتری دارد به علاوه،در ایران و بحرین مبنای اساسی انقلاب و جنبش بر دین گرایی استوار است.

مرتضی شیرودی