چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه و بیشتر عمر خود در زندان بودند، این همه فرزند داشتند
سوال /شبهه
چگونه امام موسی کاظم (ع) که همیشه و بیشتر عمر خود در زندان بودند، این همه فرزند داشتند؟ و امامزادگان بسیاری منتسب به ایشان اند؟
پاسخ
۱- اختلاف یا حتی تضادهای فاحش در اقوال تاریخی راجع به تعداد فرزندان پسر و دختر ایشان، حاکی از آن است که همه اقوال صحیح نمی‌باشد؛ اگر به اقوال توجه شود، مشاهده میشود که گاهی نام، کنیه و لقب یک فرزند، به عنوان سه فرزند جداگانه بیان شده است. وقتی برخی 27، برخی 37 و حتی برخی 59 فرزند بیان می‌دارند، معلوم میشود که بسیاری بر اقوال غیر مستند و ناموثق استناد کرده‌اند. اما در هر حال تردیدی نیست که تعداد فرزندان ایشان زیاد بوده است.
۲- امامت امام کاظم علیه السلام 35 سال طول کشید. ایشان تمام عمر را در زندان نبوده‌اند که پرسیده شود پس چگونه این تعداد فرزند داشته‌اند؟ بلکه در بین حبس‌ها، مدت زمان‌هایی نیز آزاد بوده‌اند، اما تحت کنترل شدید. به همین دلیل شاهدیم که اغلب ازدواج‌های ایشان به صورت ازدواج موقت یا ازدواج با کنیزان صورت می‌پذیرفته است. البته باید توجه داشته باشیم که کثرت فرزندان ایشان نیز بر اساس همان حکمت می‌باشد. چنان چه ابن صباغ می‌گوید: برای هر یك از فرزندان امام كاظم علیه السلام، فضیلتی مشهور است. (حيات الامام الكاظم – عليه السلام – به نقل از الفصول المهمه، ص 256).
۳- بايد توجّه داشت كه مدت زنداني بودن آن حضرت بيشتر از 5 يا 6 سال نبوده است. بيشتر دوره زندگی آن حضرت مصادف با حكومت عباسيان بوده است. آن حضرت با چند تن از خلفای عباسی همزمان بود و بيشتر مدت زندانی شدن آن حضرت در دوره هارون الرشيد عباسی صورت گرفته است. (مجلسی، جلاء العيون، پيشين 899)
۴- با توجّه به اينكه شهادت آن حضرت در سال 183 هـ ق اتّفاق افتاده است، و در سال 179 هـ هارون برای استحكام خلافت خود به منظور دستگير كردن امام موسی ـ عليه السّلام ـ اراده حج كرد ، بنابراين مدّت حبس آن حضرت در دروه هارون بيش از چهار سال نبوده است.
۵- پس اینکه گفته میشود امام تمام مدت امامتش در زندان بوده یا اینکه آن حضرت در سن 37 سالگی بشهادت رسیدند و 24 سال در زندان بسر می بردند ، دروغ و سیاه نمایی بیش نیست ، چرا که مدت امامت آن حضرت 35 سال بوده و آن حضرت 5 یا 6 سال در زندان بسر می بردند.
۶- بنابراین اولاً حضرت موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ در دوران خلفای عباسی مدّت پنج یا شش سال در زندان به سر برده‌اند و بقیه این مدت را در شهر مدینه در كنار خانواده خویش بوده‌اند. این مدت هر چند زمان کمی نیست اما اینگونه نبوده که ایشان بیشتر مدت عمر شریفشان را در زندان گذرانده باشند! و با توجّه به اینكه فرزندان آن حضرت از یک همسر نبوده اند و همچنین با توجه به عمر شریف آن حضرت كه 55 سال بوده است، لذا استبعادی وجود ندارد كه فرزندان آن حضرت زیاد باشد و این امر كاملاً عادی است.
ثانیاً با توجه به تعداد زیاد فرزندانی که برای ایشان در منابع ذکر شده است و با توجه به اینکه بسیاری از امام زادگان با چند واسطه به آن حضرت می رسند، وجود امام زادگان زیاد منتسب به آن حضرت مشکلی ایجاد نمی کند.
