«أَوَ لَمَّا أَصابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْها قُلْتُمْ أَنَّى هذا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ؛ آيا هنگامى كه مصيبتى (در ميدان جنك احد) به شما رسيد، در حالى كه دو برابر آن را (در ميدان جنگ بدر بر دشمن) وارد ساخته بوديد، گفتيد: «اين مصيبت از كجاست؟!» بگو: «از ناحيه خود شماست. خداوند بر هر چيزى قادر است.» (آل‏عمران: 165)

تفسیرسیاسی قرآن در بیان رهبر انقلاب اسلامی

پاسخ رهبر انقلاب به یک سؤال: چرا نتوانستیم بر برخی از چالش ها غلبه کنیم؟ 

ما خطاها داشتيم، ضعفها داشتيم، بر بعضى از چالش ها نتوانستيم غلبه كنيم؛ اين واقعيتى است. حتّى در همان تهديدهائى كه مستقيماً از طرف دشمن‏ هست، اگر ما ضربه ‏اى خورديم، تقصير خود ماست، كوتاهى ‏هاى خود ماست. قرآن كريم در قضيه‏ى جنگ احد مي فرمايد: 

«أَوَ لَمَّا أَصابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْها قُلْتُمْ أَنَّى هذا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ» (آل‏عمران: 165) 

در قضيه‏ى احد، آن حادثه‏ى تلخ اتفاق افتاد: مسلمان ها اول پيروز شدند، بعد يك عده‏اى مأموريت ها را فراموش كردند، تنگه را رها كردند، رفتند سراغ غنيمت جمع كردن؛ دشمن‏ هم توانست نيروهاى اسلام را دور بزند، بيفتد به جانشان، تعدادى از آنها را بكشد، آنها را منهزم كند؛ به طورى كه مسلمانها از ترسشان مجبور شدند به كوه پناه ببرند. جان مبارك پيغمبر به خطر افتاد، به پيغمبر ضربه وارد آمد. بعد مسلمان ها گفتند: خب، چرا اينجورى شد؟ خدا به ما وعده‏ى پيروزى داده بود. خداى متعال مي فرمايد كه ما شما را پيروز كرديم، وعده‏ى خدا عملى شد، اما شما خودتان هستيد كه كار را خراب كرديد. اولًا اگر دشمن به شما ضربه زد، شما هم متقابلًا به دشمن ضربه‏ها زديد- «قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْها»- تعجب نكنيد؛ بالاخره در ميدان جنگ، زدن و خوردن، هر دو هست. در عرصه‏ى جنگ بزرگِ ميدان سياست و اقتصاد جهانى، آدم، هم ميزند، هم مي خورد؛ نبايد خلاف انتظار باشد. اما «قُلْتُمْ أَنَّى هذا»؛ ميگوئيد ما از كجا اين ضربه را خورديم. بعد قرآن مي فرمايد: «قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ»؛ از خود شما بود، خودتان خطا كرديد. ما يك جاهائى خطا كرديم «إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ».

يك جاهائى طبق وظيفه عمل نكرديم 

يك جاهائى مراقبت هائى كه بايد انجام بدهيم، انجام نداديم 

يك جاهائى دلبستگى‏هاى خودمان را زير پا نگذاشتيم؛ اينها منجر شده به اشكالاتى؛ اين را هم بايد در نظر داشته باشيم.

به چيزهائى كه بايد از آن پرهيز كرد و برحذر بود، سرگرم شديم 

به منازعات سياسى، به مشاجرات سرگرم شديم

به رفاه طلبی سرگرم شديم 

به منش هاىاشرافى سرگرم شديم 

اينها نقاط ضعف است. وقتى من و شما زندگى‏ مان را زندگى رفاه طلبانه و اشرافى قرار بدهيم، مردم از ما ياد مي گيرند. يك عده ‏اى منتظر بهانه‏ اند؛ به ما نگاه مي كنند، مي گويند آقا ببينيد اينها چه جورى زندگى مي كنند، ما هم مي خواهيم همين جور زندگى كنيم. اينها كسانى هستند كه دستشان ميرسد. يك عده ‏اى معتقدند كه بايد در زندگى مقتصد بود، نبايد اسراف كرد، نبايد افراط كرد؛ اينها وقتى نگاه مي كنند مى‏بينند من و شما اسراف مي كنيم، مي گويند خب، ما از اينها كه بالاتر نيستيم؛ اينها كه رؤساى ما هستند. اين كارها خطر دارد. روش انقلاب و انقلابيون به تبع آموزش اسلام، اِعراض از زندگی رفاه طلبانه براى خود بود. براى مردم هرچه مي توانيد رفاه ايجاد كنيد؛ هرچه مي توانيد، درآمد ملى را زياد كنيد؛ هرچه مي توانيد، در كشور ثروت توليد كنيد؛ اما خودتان نه. مسئولين، لااقل تا وقتى مسئولند، به زندگى رفاه طلبی رو نكنند. 

غفلت از روحيه‏ ى جهادى و ايثار 

غفلت از تهاجم فرهنگى دشمن 

غفلت از در كمين بودن دشمن

غفلت از نفوذ دشمن در فضاى رسانه‏اى كشور 

بى‏مبالاتى نسبت به حفظ بيت المال

اينها گناهان ماست، اينها نقاط ضعف ماست. 

(16/ 05/ 1390؛ بيانات در ديدار مسئولان نظام جمهورى اسلامى ايران)