پاسخ

قبل از هر چیز باید مشخص شود که فایده را چه می دانیم و با چه نوع نگاهی به هستی می نگریم. اگر با نگاه ایمانی به هستی می نگریم، یکی از اصول مهم در اندیشه مان، ایمان به عالم غیب است:

الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ (۳ بقره)

(پرهيزكاران) كسانى هستند كه به غيب [آنچه از حس پوشيده و پنهان است‏] ايمان مى‏ آورند.
 با این نوع نگاه، نباید همه چیز را در مادیات منحصر کنیم. و تصور کنیم چون چیزی با چشمانمان نمی بینیم، پس وجود ندارد. و البته با توجه به این نکته، این مطلب نیز روشن می شود که برای آگاهی از عالم غیب و نوع اتفاقاتی که در آن می افتد، باید به ابزار مناسب با آن متوسل شویم که چیزی جز خبرهای غیبی از طریق انبیاء و اولیای الهی نیست.

- که اگر از این طریق پی جویی کنیم، انواع مختلفی از فایده های رفتن به زیارت قبور را خواهیم دید:
۱- فایده به حال شخصی که در قبر خوابیده:

در نگاه ایمانی و توجه به عالم غیب، مردن را پایان کار نمی بینیم، بلکه مرگ یک نوع انتقال از عالمی به عالم دیگر است. بنابراین احوال آن کس که از دنیا رفته، می تواند با زیارت ما متحول شود.

کما اینکه در حدیثی از امام صادق(ع) سؤال شد: زمانی که شخص بر قبر پدرش و قبر افراد دیگر اعم از این که نزدیک قبر پدرش باشند یا قبوری که دورتر هستند، حضور پیدا کند، آیا نفعی برای اهل قبور دارد؟

امام(ع) فرمود: بله برای اهل قبور نفع دارد. همان طوری که برای شما هدیه‏ای آورند، شاد و خوشحال می‏شوید، آن‏ها هم از حضور شما خوشحال می‏شوند.( میزان الحکمه، ج ۲، ص ۱۲۰۰، ح ۷۹۸۸.)
 البته فایده رساندن به آن عزیزی که از دنیا رفته، بیشتر در گرو نوع اعمالی است که انجام می دهیم.

 کما اینکه از رسول خدا (ص) نقل شده كه فرمود : روزي حضرت عيسي روح الله از مسيري عبور مي كرد و گذر او از قبري افتاد و آثار عذاب را در آن مشاهده كرد، ولي بعد از مدتي دوباره از همان جا عبور مي كرد، اثري از عذاب صاحب قبر نديد، علت را از خداوند پرسيد.

به او وحي شد: يا روح الله ! انه ادرك له ولد صالح فاصلح طريقا و آوي يتيما فغفرت له بما عمل ابنه؛ (سفينه البحار، ج۲ ، ص ۷۳۰)

يعني از او فرزند صالحي بجاي مانده بود، فرزند در اين مدت راهي را براي آسايش رهگذران اصلاح نمود و يتيمي را پناه داد و من گناه پدر او را بر اثر عمل فرزند نيكوكارش بخشيدم.
 ۲- فایده به حال کسی که به زیارت مردگان رفته:

از آن جا که عمل ما در فایده بخشی به مردگان تاثیر می گذارد، پس انجام دهنده خود فعل نیز حتما بهره هایی از عمل خود خواهد برد. و در این زمینه نیز روایات فراوانی داریم از جمله اینکه:

 حضرت علی(ع) می‏فرماید: “اموات خود را زیارت کنید چون آن‏ها به خاطر زیارت شما خوشحال می‏شوند و شخص کنار قبر پدر و مادرش بعد از این که برای آن‏ها دعا کرد، می‏تواند حاجات خود را طلب نماید".( وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۸۷۸، ح ۵.)
- همچنین از حضرت علی(ع)  وارد شده، حضرت فرمود که: از حضرت رسول(ص) شنیدم که فرمود: شخصی که به زیارت اهل قبور می‏رود، پنجاه سال گناهش آمرزیده می‏شود. (میزان الحکمه، ج ۲، ص ۱۲۰۱، ح ۷۹۹۲.)

- و از جمله امام رضا سلام الله علیه هم نقل شده که فرمودند: «هر کسی نزد قبر برادر مؤمن خود برود و دست خود را سر قبر نهد و هفت مرتبه سورة «إنّا أنزلناه فی لیلة القدر» را بخواند، در روز فزع اکبر (قیامت) از ترس بزرگ ایمن گردد. (مفاتیح الجنان، مبحث زیارت قبور مؤمنین)
 و نکته آخر آنکه حتی اگر روایات را مد نظر قرار ندهیم، همچنان می توانیم بعضی از فایده های زیارت اهل قبور را درک کنیم. زیارت اهل قبور ما را به یاد آینده ای که در انتظارمان است، می اندازد. و کمک می کند خود را برای سفر اخروی مهیا کنیم. و آنچنان غرق در مادیات نشویم که تمام همت و توجه مان به عالم مادی معطوف شود.

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی