یک جرعه باشهید
هدف که مشخص باشد،
دشمن که شناسایی شده باشد
دیگر مشکلی نیست و باید هدفگیری کرد
یک روز با سلاح نظامی…
روز دیگر با سلاح فرهنگی….
شهید محمودرضا بیضایی
مثل تمبر به پاکت اهدافتان بچسبید: اگر همه ما آرزوهای کودکانه خود را رها نمی کردیم، تا الان همه آنها را تحقق بخشیده بودیم. بسیاری از ما آرزو می کردیم، خلبان یا تاجر شویم، اما تنها کسانی به هدفشان رسیدند که هیچگاه این آرزوها را رها نکرده و آن را هدف خود قرار دادند.
یکی از متخصصین جراح مغز و اعصاب کشور می گوید: تا سال آخر دبیرستان در همه کتابهایم کنار نامم می نوشتم، “جراح مغز و اعصاب” و این باعث خنده همه می شد.
ابن فهد حلى كه از علماى برجسته و دانشمندان مشهور شيعه است ميگويد: صدقه پنج نوع است:
1⃣ اول: صدقه مالى
2⃣ دوّم صدقه آبروست و آن شفاعت كردن نزد مردم براى حل مشكلات مشكل داران است، پيامبر فرمود: بهترين صدقه، صدقه زبان است، گفتند يا رسول الله صدقه زبان چيست؟ فرمود: گفتارى كه به آزادى اسيرى منتهى شود، و خون انسانى در امان بماند، و خيرى به برادر دينيات برسد، و رنج و مشكلى از او برطرف كند.
3⃣ سوم: صدقه عقل و رأى است كه عبارت از مشورت دادن است، رسول خدا فرمود با دانش خود به برادر دينى خويش صدقه دهيد تا با اين صدقه به مقصد مثبت راه يابد و نظرى دهيد كه او را به صواب و برنامهاى مفيد رهنمون گردد.
4⃣ چهارم صدقه زبان است و آن واسط شدن بين مردم براى خاموش كردن آتش اختلاف و اصلاح ذات البين است.
5⃣ پنجم صدقه علم است، و آن بخشش علم به مردمى است كه سزاوار آن هستند، و نشر و پخش آن به اهل استحقاق دانش است از رسول خدا روايت شده ياد گرفتن علم و ياد دادنش به مردم از موارد صدقه است و نيز آن حضرت فرمود: زكات علم ياد دادن آن به كسى است كه آن را نميداند.
آیت الله جوادی آملی :
اهل بیت، هم ظرف دانش بودند و هم رعایت كننده دانش در بعضیها علم از گوشی وارد میشود و از گوش دیگر در میرود، چیزی در درون جان اینها نمیماند اهل بیت عصمت و طهارت، وعاء علم هستند نه معبَر علم و ویژگی دوم اینها این است كه اینها علمشان را رعایت میكنند و برابر علم عمل میكنند. «عَقَلُوا الدِّینَ عَقْلَ وِعَایَةٍ وَ رِعَایَةٍ» امّا «لَا عَقْلَ سَمَاعٍ وَ رِوَایَةٍ» (خطبه 239) نه اینكه فقط دین را گوش بدهند و یا برای دیگران نقل بكنند.
بعضیها كه كلاس درس میروند یا كتابی میخوانند برای این است كه در كدام مقاله بنویسند یا در كدام سخنرانی بگویند، دیگر به این فكر باشند كه این گوهری است و من باید به جان خودم بسپارم و خودم عمل بكنم و وقتی عمل كردم، عملِ من، مبلغِ این مطلب باشد، این خیلی كم است. خیلیها هستند كه وقتی در حوزه یا دانشگاه درس میخوانند، مطلبی را از استاد شنیدند یا در كتاب دیدند، یادداشت میكنند كه كجا بگویند یا کجا بنویسند! این میشود عقل سماع و روایه
امّا آنهایی كه به جایی میرسند و عالم ربّانی میشوند، كوشش آنها این است كه این علم را در جان بسپارند كه بشوند وعاء، وقتی ظرف شدند این را نگه میدارند بعد به آن عمل میكنند، وقتی عمل كردند خود این عمل، معلّم صدها نفر است؛ گفت: یك بیت از این قصیده به از صد رساله بود…آنهایی كه راویان علم اند زیادند و آنهایی كه علم را رعایت میكنند كم اند.
(منبع : درس_اخلاق ۸۸/۸/۱۳)
قال على (علیه السلام)
اِنَّ فى جَهَنَّمَ رَحىً تَطْحَنُ، اَفَلا تَسْئَلُونى ما طَحْنُها؟ فَقیلَ لَهُ: فَما طَحْنُها یا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ؟ قَالَ: اَلْعُلَماءُ الْفَجَرَةُ، وَ الْقُرّاءُ الْفَسَقَةُ، وَ الْجَبابِرَةُ الظَّلَمَةُ، وَ الْوُزَراءُ الْخَوَنَةُ، وَ الْعُرَفاءُ الْکَذَبَةُ
در جهنّم آسیابى وجود دارد که همواره کار مى کند. آیا نمى پرسید که چه چیزى را خرد مى کند؟ پرسیده شد: خوراک این آسیاب چیست؟ حضرت فرمود: دانشمندان فاجر و منحرف، قاریان فاسق، حکمرانان ستمگر، وزیران خائن و کارشناسان دروغگو، خوراک آن آسیاب هستند
شرح حدیث
آتش دوزخ براى مجازات گنهکاران کافى است. آتشى که از درون دل ها به بیرون زبانه مى کشد (اَلَّتى تَطَّلِعُ عَلَى الاَْفْئِدَةِ) ولى براى برخى از جهنّمیان، از جمله گروه هاى پنج گانه فوق، عذاب هاى فوق العاده اى بر آن افزوده شده، که علّت آن ـ در مورد گروه هایى که در این حدیث مطرح شده ـ این است که از مقام و موقعیّت خویش سوء استفاده کرده اند. توجّه کنید
اِنَّ فى جَهَنَّمَ رَحىً تَطْحَنُ: در جهنّم آسیابى وجود دارد که پنج گروه از انسان ها را، همانند گندمى که تبدیل به آرد مى شود، خرد مى کند! آیا نمى پرسید که چه کسانى خوراک این آسیاب هستند؟ مردم پرسیدند: اى امیرمؤمنان! این آسیاب چه کسانى را آسیاب مى کند؟ حضرت در جواب پنج گروه را برشمرد
1⃣ اَلْعُلَماءُ الْفَجَرَةُ: اوّلین گروه، عالمانى هستند که چراغ در دست دارند و راهزن دین و ایمان و عقاید و اعتماد مردمند، عالم فاجر و منحرف همانند دزدى است که چراغ در دست دزدى مى کند
چو دزدى با چراغ آید *** گزیده تر برد کالا!
2⃣ وَ الْقُرّاءُ الْفَسَقَةُ دومین گروهى که خوراک آن آسیاب هستند، قاریان فاسق مى باشند. تفاوت «علماء فاجر» و قاریان فاسق در این است که قاریان فقط معلّمان مردم در قرآن بودند، ولى علماء فاجر شامل معلّمان مردم در سایر علوم نیز مى شود. این ها اگر فاسق باشند خطرات زیادى خواهند داشت و چون پست آن ها مهم است و با روح و قلب مردم، مخصوصاً جوانان سر و کار دارند عذابشان هم شدید است.
3⃣ وَ الْجَبابِرَةُ الظَّلَمَةُ: جابران ستمکار سومین گروهى هستند که خوراک آن آسیاب مى باشند. خطر این گروه در مرحله بعد از علماء فاجر و قاریان فاسق است چون آن ها عقیده مردم را دگرگون مى سازند، ولى زمامداران ستمکار بر جسم مردم ستم مى کنند.
4⃣ وَ الْوُزَراءُ الْخَوَنَةُ: وزیران جابران ستمکار هم در آن آسیاب خرد مى شوند. علّت این که به وزراء، خائن و به زمامداران، ظالم گفته شده این است که: این وزراء هم به پیشوایانشان خیانت مى کنند و بیراهه را به عنوان راه به آن ها نشان مى دهند و هم به خویشتن و ملّت خویش خیانت مى کنند.
5⃣ وَ الْعُرَفاءُ الْکَذَبَةُ: منظور از «عرفا» در این جا کارشناسان مى باشد. بنابراین پنجمین گروه، کارشناسان و خبرگزاران و اهل خبره دروغگو هستند. تمام رسانه هاى جمعى که به نوعى آلوده به دروغ و ارائه خلاف حقیقت هستند مشمول این تعبیر مى باشند; رسانه هایى که باید معرّف خوبى ها و معروف ها و صراط مستقیم باشند، آلودگى ها و دروغ ها و بى بندوبارى ها را ارائه مى کنند و مردم را غافل و گرفتار انواع بدبختى ها مى سازند.
در ضمن از این حدیث معلوم مى شود که جامعه بر محور این پنج گروه دور مى زند، اگر این ها اصلاح شوند تمام جامعه اصلاح مى شود و اگر منحرف شوند همه جامعه تباه مى گردد. و نقطه انحراف تمام این ها یک چیز است و آن مقدّم داشتن منافع شخصى بر منافع اجتماعى و ارزش هاى مادّى بر ارزش هاى الهى
منابع
1⃣میزان الحکمة، باب ۶۲۰ حدیث ۲۹۲۲
جلد دوم صفحه ۱۷۳
2⃣سوره هُمزه، آیه ۷
3⃣مشروح این روایت را در مثال هاى زیباى قرآن جلد اوّل صفحه ۲۳۰ مطالعه فرمایید