روزی که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلّم با نصاراى نجران مباهله کردند و پیش از مباهله عبا بر دوش مبارک گرفته، حضرت امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیهم السّلام را زیر عبا جا داده و فرمودند: پروردگارا هر پیامبرى را اهل بیتی بوده است، که مخصوصترین خلق نسبت به او بودند، خدایا اینان اهل بیت من هستند، از ایشان شک و گناه را برطرف ساز، و پاک کن ایشان را پاک کردنى کامل، پس جبرئیل نازل شد و آیه تطهیر را در شأن ایشان فرود آورد، آنگاه رسول خدا صلّى الله علیه و آله و سلّم آن چهار بزرگوار را براى مباهله به بیرون بردند، چون نگاه نصارى بر ایشان افتاد، و حقیقت آن حضرت و آثار نزول عذاب را مشاهده کردند، جرأت بر مباهله را از دست داده، و استدعاى مصالحه و قبول جزیه کردند.
همچنین در این روز حضرت امیرالمؤمنین علی علیهالسّلام در حال رکوع انگشتر خود را به سائل دادند، و آیه «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکِعُونَ» در شأن آن حضرت نازل گشت.
روز بیست و چهارم ذیالحجّه آداب بسیار ارزشمند و ثوابهای بسیار زیادی دارد:
اوّل: غسل
دوّم: روزه
سوّم: خواندن دو رکعت نماز، که در وقت و کیفیت و ثواب مانند نماز روز عید غدیر است و البتّه “آیت الکرسی” در نماز مباهله باید تا “هم فیها خالدون” خوانده شود. بدین کیفیت:
دو رکعت نماز، حدود نیم ساعت مانده به اذان ظهر بخواند، در هر رکعت:
▪️یک بار سوره «حمد»
▪️ده بار سوره «توحید»
▪️ده بار «آیت الکرسی (تا هم فیها خالدون)»
▪️ده بار سوره «قدر»
▫️براساس روایات، خواندن این نماز ثواب صد هزار حج و صد هزار عمره را دارد و باعث برآمدن حوائچ دنیوی و اخروی با سهولت و عافیت میشود، انشاءالله
چهارم: خواندن دعای مباهله
این دعا شبیه به دعای سحر ماه رمضان است، و شیخ طوسی و سیّد ابن طاووس آن را با اختلاف نقل کردهاند، روایت شیخ طوسی در کتاب"مصباح” در مفاتیح الجنان نقل شده است:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ بَهَائِک بِأَبْهَاهُ وَ کلُّ بَهَائِک بَهِی اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِبَهَائِک کلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ جَلالِک بِأَجَلِّهِ وَ کلُّ جَلالِک جَلِیلٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک… (برای خواندن متن کامل دعا به مفاتیح الجنان مراجعه شود)
از امام صادق علیه السّلام نقل شده است که میفرمایند، امام باقر علیه السّلام فرمودند:
اگر بگویم اسم اعظم خداوند در دعای روز مباهله میباشد، راست گفتهام و اگر مردم میدانستند این دعا چه اثری در اجابت دعا دارد، با تمام توان برای آموختن آن تلاش میکردند. من نیز (امام باقر علیه السّلام) برای برآورده شدن حاجاتم این دعا را میخوانم و به نتیجه میرسم. آن، همان دعای مباهله است که این آیه در شأن آن نازل شد: “بگو بیایید فرزندان ما و شما، زنان ما و شما، نفسهای ما و نفسهای شما را گرد آوریم و آنگاه مباهله نماییم….". این دعا را جبرئیل برای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم آورد و فرمود: با وصی، دو نوه و دخترت علیهم السّلام، با آنان مباهله کن و این دعا را بخوان!
▫️دعایی که قرار بود پیغمبر صلّی الله علیه و آله و سلّم در ماجرای مباهله بخوانند تا بر گروه مقابل، عذاب نازل شود، همین دعاست.
پنجم: دعایی که شیخ طوسی و سیّد ابن طاووس پس از دو رکعت نماز و هفتاد مرتبه استغفار، روایت کردهاند. اول آن دعا “الحمد للّه ربّ العالمین” است.
ششم: صدقه به تهیدستان به خاطر پیروى از امیرالمؤمنین علی علیه السّلام، مولای همهی مردان و زنان با ایمان
هفتم: زیارت امیرالمومنین علیه السّلام
هشتم: خواندن زیارت جامعه
ملتمس دعای شماعزیزان
رسم مباهله در میان اقوام و ادیان مختلف وجود داشت. و آن زمانی بود که تعصب و حق ناپذیری راه را بر استدلال می بست. آنگاه دو طرف، گفتگو را کنار می گذاشتند و دست به دعا بر می داشتند و از خدا می خواستند تا دروغگو را رسوا سازد عذابش را بر او نازل نماید.
مسیحیان نجران اگر چه در گفتگو مغلوب استدلال رسول خدا (ص) شدند اما از پذیرش حق رویگردان شدند. چنین بود که رسول خدا (ص) به فرمان خدا آنها را به مباهله دعوت نمود.
«فَمَنْ حآجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جآءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْنآءَنا وَ أَبْنآءَکُمْ وَ نِسآءَنا وَ نِسآءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللّهِ عَلَی الْکاذِبین »«پس هر کس با تو درباره او (عیسی) پس از دانشی که بر تو آمده ستیز کند، پس بگو: بیایید فرزندان ما و فرزندان شما و زنان ما و زنان شما و جانهای ما و جانهای شما را بخوانیم سپس مباهله (دعا و زاری) کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار بدهیم»(آل عمران/61)
روز واقعه دیدند که رسول خدا (ص) همراه با 4 نفر دیگر به میعادگاه می آیند.
فاطمه آمد تا تأویل «نِسآءَنا» باشد. حسن و حسین (ع) آمدند تا مظهر « أَبْنآءَنا» باشند و علی (ع) آمد تا جان پیامبر (ص) و مظهر «أَنْفُسَنا» باشد.
اسقف نجران باد دیدن چهره نورانی پاکان روزگار پا پس کشید و گفت: «چهره هایی را میبینم که اگر از خدا بخواهند که کوه را از جای خود بکَند، کوه کنده میشود، با آنان مباهله نکنید که هلاک میشوید و تا روز قیامت یک نصرانی در روی زمین پیدا نمیشود»[1]
اعمال روز مباهله
دعای روز مباهله
قرار شد دو طرف تن به احتجاج دهند
که دین مردم خود را مگر رواج دهند
قرار شد همگی با کسان خود باشند
مگر علاج به یک زخم لاعلاج دهند
نبرد شک و یقین بود و باز، اهل یقین
بنا نبود به اهل لجاج باج دهند
به حکم امر «تعالوا …» قرار بود آن روز
مسیحیان همه پایان به یک لجاج دهند
و در قبال تمام مخالفت هاشان
به رسم روز، به اهل یقین خراج دهند
شعاع نور حقیقت به هر طرف می رفت
که از حجاز به نجرانیان سراج دهند
جهان به نور تو وابسته است، ای خورشید
خوشا که با «تو» به اهلِ تو تخت و تاج دهند
شاعر:مطهره عباسیان
پیروز باشید
سید مهدی خدایی
موج همراه
سفر حج به پایان رسیده بود. امام صادق (ع) و همراهان در راه بازگشت به مدینه بودند. به امام (ع) خبر دادند که وضع حمل همسرتان نزدیک است. امام(ع) با شادمانی به سوی خیمه همسرشان حمیده رفتند تا اولین زائر آن نو رسیده باشند. پدر با شادمانی فرزند را در آغوش گرفت و در گوش راست اذان و در گوش چپش اقامه گفت. سپس به سوی اصحاب بازگشت و با شادمانی فرمود: «خداوند پسری به من مرحمت کرده که بهترین مخلوق خداست. به هوش باشید، به خدا سوگند که او سرپرست شماست».
کاروان به سمت مدینه حرکت کرد. امام صادق (ع) پس از ورود به شهر ، به منظور گرامی داشت نوزاد خجسته اش ، سه روز به مردم طعام داد و پیروان آن حضرت، گروه گروه برای عرض تبریک و شرکت در جشن و سرور به محضر آن بزرگوار شرفیاب می شدند.[1]
درسی بزرگ از امام کاظم (ع)
امام موسی بن جعفر (ع) هنگامیکه به دستور طاغوت زمان خود، هارون الرشید به جرم حق گوئی و دفاع از حقیقت، دستگیر و روانه زندان شد به سجده رفت و در حال سجده این چنین عرضه داشت :«بار الها! من بارها از درگاه تو مسئلت میداشتم که برای عبادت، فراغتی بمن عنایت فرمائی تا به اطاعت و فرمان برداری تو قیام ورزم از اینکه اکنون درخواست مرا اجابت فرموده ای در برابر چنین توفیقی سپاسگزارم»[2]
بهره ای از کلام امام موسی کاظم (ع)
- «همانا که عاقل دروغ نمی گوید، گرچه طبق میل و خواسته او باشد»[3]
- «مبادا از خرج كردن در راه طاعت خدا خوددارى كنى ، و آن گاه دو برابرش را در معصيت خدا خرج كنى»[4]
- «خداوند در زمين بندگانى دارد كه براى برآوردن نيازهاى مردم مى كوشند ؛ اينان ايمنى يافتگان روز قيامت اند»[5]
مژده ای دل که به ماتاج سری داد خدا
شب ما سوته دلان را سحری داد خدا
سجده شکر به جا آر که از رحمت خویش
تیر جانسوز دعا را اثری داد خدا
شجرطیبه ی گلشن طاها را باز
هم ثمر داده و هم برگ و بری داد خدا
تا که اسلام قوی گردد و الحاد ضعیف
صدف بحر ولارا گهری داد خدا
ای صبا فاطمه را مژده بده کز ره لطف
صادق آل نبی را پسری داد خدا
شاعر : محمد حسن فرحبخشیان
زیارت امام موسی کاظم (ع)
پیروز باشید
سید مهدی خدایی